Wijkverpleegkundige Annemiek: Mantelzorgpauze een win-win situatie

Aandacht en zorg: Mevrouw Wilma en de mantelzorgpauze

(Arnhem) Mevrouw Wilma, een krachtige vrouw van 102, en Annemiek, de wijkverpleegkundige die haar ondersteunt centraal delen hun verhaal. Zij vertellen over zorg, zelfstandigheid en de kracht van aandacht in het dagelijks leven. 

Het appartement van Wilma ademt de sfeer van een lang en bewogen leven, vol herinneringen en warmte. Foto’s van haar familie, klassieke meubels en een uitnodigende stoel waar ze graag in zit met haar tablet binnen handbereik.

Wilma, die in 1922 in Oosterbeek werd geboren, heeft veel meegemaakt. “Mijn vader had een eigen zaak, en met acht kinderen in huis was het altijd druk. Maar je leerde zelfstandig zijn, daar ben ik altijd dankbaar voor geweest.”

Zelfstandigheid door de jaren heen

Zelfstandigheid is een rode draad in haar leven. Ze fietste als jong meisje dagelijks van Oosterbeek naar Arnhem, weer of geen weer. “Zelfs in de winter, dan kreeg ik van die handwarmers voor op het stuur,” zegt ze met een glimlach.

Die zelfstandigheid hield ze vast, zelfs toen haar man in 2001 overleed. “Ik heb alles zelf gedaan. Tot mijn 96e reed ik auto. Ik zei altijd tegen mijn zoon: ‘Zodra ik het niet meer kan, stop ik.’ En daar heb ik me aan gehouden.”

Toch is er de laatste jaren iets veranderd. Het alleen zijn begon te knellen, vooral 's avonds. “Ik kon niet zomaar op stap gaan, en de avonden waren zwaar. Maar sinds de vrijwilligers er zijn, is dat anders. Op dinsdag en donderdag komt er iemand langs. Wat we gaan doen? Dat weet ik nooit van tevoren. Dat maakt het juist leuk,” vertelt ze enthousiast. “Mijn zoons zeggen dat ze aan me kunnen zien wanneer het dinsdag of donderdag is. Ik leef er helemaal van op.”

De mantelzorgpauze: een win-win situatie

De vrijwillige inzet komt van de VPTZ (Vrijwilligers Palliatieve Terminale Zorg), die snel in actie kwamen toen wijkverpleegkundige Annemiek vorig jaar de behoefte signaleerde. "Wilma gaf aan dat ze het eropuit gaan miste. Het alleen zijn viel zwaar, en ze wilde graag weer vaker naar buiten kunnen gaan. Dat is het mooie van de mantelzorgpauze: vrijwilligers bieden haar gezelschap en ondersteuning, terwijl haar zoons en schoondochter ook een adempauze krijgen,” legt Annemiek uit.

Binnen een week na het eerste gesprek met de VPTZ kwam er een vrijwilliger over de vloer. Het effect was onmiddellijk merkbaar. Annemiek: “Je ziet dat Wilma er echt van opleeft. En voor de familie is het fijn dat ze niet steeds gebeld hoeft te worden. Het mes snijdt aan twee kanten.”

Wilma zelf is er helder over: “Mijn zoons en schoondochter hebben hun eigen leven. Ze kunnen niet altijd klaarstaan, en dat wil ik ook niet. De vrijwilligers zijn geweldig. Ik hoef het niet te regelen, het gebeurt gewoon. En dat geeft rust.”

Zorg op maat

Naast de vrijwilligers krijgt Wilma dagelijks ondersteuning van de thuiszorg. “Twee keer per dag komt er iemand langs om me te helpen met mijn steunkousen en andere dingen die nodig zijn. Maar wassen en aankleden doe ik zelf, behalve op zaterdag,” vertelt ze trots. Haar vaste hulp via het persoonsgebonden budget (PGB) komt al dertig jaar langs voor huishoudelijke taken, boodschappen en koken. “Het is fijn om haar al zo lang te kennen. Dat zorgt voor vertrouwdheid en maakt alles een stuk makkelijker.”

Voor Annemiek is de samenwerking met de vrijwilligers en de vaste hulp een schoolvoorbeeld van hoe goede zorg eruit kan zien. “Alles sluit op elkaar aan. Wilma is duidelijk over wat ze zelf wil en kan, en wij zorgen dat de rest geregeld wordt. Het is een kwestie van korte lijnen en snel schakelen. Daarin speelt Ciska, de verpleegkundige palliatieve zorg, ook een grote rol. Zij heeft veel ervaring en weet precies hoe ze dingen moet aanpakken.”

Een leven vol verhalen

Terwijl Wilma vertelt over haar jeugd en het harde werken in het restaurant dat ze jarenlang runde, wordt duidelijk hoe belangrijk de afwisseling van de vrijwilligers voor haar is. “Vroeger had ik altijd mensen om me heen, in het restaurant, thuis met mijn man en de kinderen. Nu is het stiller. Maar de vrijwilligers brengen dat sociale stukje terug. Soms doen we iets heel simpels, gewoon een blokje om, en soms iets speciaals. Ik vind alles goed.”

Met een twinkeling in haar ogen voegt ze eraan toe: “En mijn tablet, die kan ik ook niet missen. Bingo speel ik graag, en als ik iets wil weten, zoek ik het op.”

Met aandacht en liefdevolle zorg blijft Wilma thuis

Vorig jaar december werden bij Wilma uitzaaiingen van darmkanker gevonden. In een gesprek met haar goede vriend, schoondochter en Annemiek werd besproken hoe ze naar de toekomst kijkt. “Wilma was heel duidelijk,” vertelt Annemiek. ‘Zolang ik kan, blijf ik hier.’ Die wens is het uitgangspunt geworden voor alles wat we doen.”

De samenwerking met alle betrokken partijen zorgt ervoor dat die wens werkelijkheid blijft. “Het is mooi om te zien hoe alles samenkomt. De mantelzorgpauze maakt een groot verschil. Het geeft Wilma iets om naar uit te kijken, en het ontlast haar familie.”

Wilma knikt instemmend. “Zolang ik weet dat alles geregeld is, kan ik me op de leuke dingen concentreren. Dat is het belangrijkste.”

Kleine dingen, groot verschil

Het verhaal van Wilma laat zien hoe belangrijk aandacht is, zowel in praktische als emotionele zin. Annemiek benadrukt: “Het gaat niet alleen om medische zorg. Het gaat erom dat iemand zich gezien en gehoord voelt. De inzet van vrijwilligers is daarbij onmisbaar. Ze maken echt een verschil.”

Voor Wilma is dat verschil elke dinsdag en donderdag voelbaar. “Ik ben heel blij dat dit bestaat. Het geeft me niet alleen iets om naar uit te kijken, maar ook het gevoel dat ik er niet alleen voor sta.”

Met een glimlach besluit ze: “Ik zeg altijd: je moet doen wat je kunt, en wat je niet kunt, laat je door een ander doen. En dat werkt prima.”

De samenwerking die het mogelijk maakt

Wat de situatie van Wilma zo bijzonder maakt, is de nauwe samenwerking tussen iedereen: haar familie, Annemiek en haar collega’s van Thuiszorg Groot Gelre, de verpleegkundige palliatieve zorg, en de vrijwilligers van de VPTZ. Ieder heeft een eigen rol, maar alles komt samen in het belang van Wilma. “Het is de kracht van onze samenwerking,” vertelt Annemiek. “We houden elkaar goed op de hoogte en hebben allemaal hetzelfde doel: zorgen dat Wilma haar dagen zo fijn mogelijk kan doorbrengen.”

Ze vervolgt: “Het mooie van deze vorm van zorg is dat het echt om de persoon gaat. Wat heeft iemand nodig? Hoe kunnen we het zo organiseren dat iemand kan blijven leven zoals hij of zij dat wil? Dat doen we met elkaar. Soms is het een kwestie van een luisterend oor bieden, soms gaat het om praktische hulp regelen. We staan allemaal met elkaar in verbinding, en dat werkt.”

De vrijwilligers van de VPTZ zijn een belangrijke schakel in dat geheel. Wilma vertelt: “Het voelt vertrouwd, ook al ken ik ze nog niet zo lang. We hebben fijne gesprekken, en als ik een mindere dag heb, passen we het programma gewoon aan. Alles kan en niets moet. Dat is precies wat ik nodig heb.”

Aandacht die werkt

Wat Annemiek betreft, is de mantelzorgpauze iets wat veel meer bekendheid mag krijgen. “Het ontlast niet alleen de mantelzorgers, maar geeft ook de mensen die zorg nodig hebben een nieuwe impuls. Het gaat om dat stukje aandacht, dat voor een groot deel bepaalt hoe iemand zich voelt. Aandacht is de sleutel. Zeker in een fase waarin iemand palliatieve zorg ontvangt, kan dat niet genoeg benadrukt worden.”

Voor Wilma heeft de inzet van de vrijwilligers een duidelijke meerwaarde. Ze zegt het zelf het beste: “Ik wil geen last zijn voor mijn kinderen. Door de hulp die ik krijg, kan ik nog veel zelf doen en genieten van de tijd die ik heb. Die vrijwilligers zijn goud waard. Ik ben zo blij dat ik op deze manier kan blijven wie ik ben.”

Met die woorden sluit ze het gesprek af. Een vrouw die altijd zelfstandig is geweest en dat, mede dankzij de inzet van een team van betrokken zorgverleners en vrijwilligers, nog steeds is. De mantelzorgpauze, in combinatie met de dagelijkse zorg en de samenwerking tussen alle partijen, maakt het voor Wilma mogelijk om haar eigen leven te leiden.

Naar het overzicht