Erna, Ria en Gerda: liefde zorg en mantelzorgpauze

Een laatste ode aan mama: liefde, zorg en mantelzorgpauze

Het is een druilerige novemberavond wanneer Erna, Ria en Gerda samen op de bank zitten in het huis van Erna. Buiten tikt de regen zachtjes tegen de ramen, en binnen vult de geur van verse koffie de kamer. Het gesprek draait om hun moeder, die in december 2023 op 92-jarige leeftijd overleed. Hun stemmen zijn warm, hun woorden doordrenkt van liefde en herinneringen.

"Mama was altijd zo sterk"

“Onze ouders waren bijzondere mensen,” begint Ria terwijl ze haar koffie neerzet. “Altijd gastvrij, open en vriendelijk. Bij hen kwam je binnen, en er stond meteen koffie met iets lekkers klaar. Het voelde altijd als thuiskomen.”

Gerda glimlacht en voegt eraan toe: “Mama was ook heel sterk. Eigenlijk nooit ziek, tot papa in 2015 overleed. Daarna veranderde alles. Ze was altijd een rots in de branding, maar na zijn dood begon haar lichaam haar in de steek te laten. Eerst viel het mee, maar na een paar jaar ging het ineens hard achteruit.”

Vanaf 2020 werd het duidelijk hoe kwetsbaar hun moeder werd. “Ze begon vaker te vallen, zag slecht, hoorde weinig en kon uiteindelijk niet meer zelfstandig naar de wc,” vertelt Erna. “Het was moeilijk om te zien hoe haar zelfstandigheid verdween, want ze wilde alles zelf blijven doen.”

Mantelzorg: "Je staat altijd aan"

De zorg voor hun moeder werd een gedeelde verantwoordelijkheid van de drie zussen. “We wilden er altijd voor haar zijn,” vertelt Gerda. “Ze kreeg wel hulp via thuiszorgorganisatie STMG, maar dat vond ze eigenlijk niet zo leuk. Negen van de tien keer had ze zichzelf al aangekleed voordat de hulp er was. Dat typeerde haar: zelfstandig tot het laatste moment.”

Toch werd de zorg zwaar, vooral omdat de zussen het gevoel hadden nooit helemaal vrij te zijn. Ria herinnert zich de constante druk: “Er was een alarm in huis, maar als er iets gebeurde, belden ze ons. Ik kreeg soms telefoontjes op de meest onmogelijke momenten, zoals tijdens het sporten. Je springt meteen in de auto, volledig in paniek.”

Gerda vult aan: “En dan waren er de nachten. We sliepen vaak bij haar, maar echt slapen deed je niet. Haar bed kraakte, en als ze iets nodig had, riep ze niet. Ze wilde ons niet lastigvallen, maar dat maakte het juist zwaarder.”

Een keerpunt: het werd te veel

In juni 2022 viel hun moeder en werd ze opgenomen in zorginstelling Liemerije. Daar verbleef ze twee maanden. “Dat was een moeilijk moment,” zegt Erna. “Daar werd ook echt duidelijk dat ze veel meer zorg nodig had dan wij, alleen, konden bieden.”

Toen ze weer thuiskwam, lag hun moeder alleen nog maar op bed. Thuiszorg hielp waar ze konden, maar het werd steeds lastiger. “Ze weigerde medicatie, zelfs de injecties die ze elke zes weken nodig had,” vertelt Gerda. “Het voelde alsof we constant moesten vechten. Niet alleen voor haar gezondheid, maar ook met haar eigen wilskracht.”

De zorg begon hun leven volledig over te nemen. “Ik merkte dat ik mezelf niet meer was,” zegt Ria. “Je staat constant aan. Zelfs als je even niets hoeft te doen, voelt het alsof je elk moment iets moet oplossen.”

Steun via vrijwilligers: "Hij ziet alles"

Via de Vrijwilligers Palliatieve Terminale Zorg (VPTZ) kwam er een vrijwilliger om ’s nachts bij hun moeder te blijven. “Eindelijk kon ik slapen,” zegt Gerda met een glimlach. “Ze zei wel eens over hem: ‘Hij zegt niet zoveel, maar die ziet echt alles. Ik hoef maar te bewegen en hij staat aan het bed.’ Dat gaf ons zoveel rust.”

Ook overdag werd er steeds meer hulp ingeschakeld. De combinatie van professionele zorg en vrijwilligers ontlastte de zussen aanzienlijk. “Het voelde alsof we weer adem konden halen,” zegt Ria.

Mantelzorgpauze: "Even ademhalen"

Op advies van een zorgverlener besloten de zussen hulp te accepteren in de vorm van mantelzorgpauze. Vrijwilligers kwamen regelmatig om de zorg tijdelijk over te nemen. “In het begin voelde dat gek,” geeft Gerda toe. “Alsof je een beetje faalt. Maar uiteindelijk realiseer je je dat het juist krachtig is om hulp te vragen.”
De effecten waren snel merkbaar. “Ik kon eindelijk weer eens een wandeling maken,” zegt Erna. “Gewoon even ademhalen, zonder continu naar mijn telefoon te kijken of bang te zijn dat er iets misging.”
Ria knikt instemmend. “Het gaf me rust. Weten dat iemand anders er is, en dat ze goed verzorgd wordt. Je krijgt ineens weer ruimte in je hoofd.”
Voor Gerda was het ook een emotionele opluchting. “Het voelde alsof we weer dochters konden zijn, in plaats van alleen verzorgers. Dat is misschien wel het mooiste wat mantelzorgpauze ons heeft gegeven.”

“Je doet het samen”

Ondanks de zware momenten blikken de zussen met warmte terug op deze periode. “We hebben veel geleerd over elkaar,” zegt Gerda. “We zijn altijd close geweest, maar deze tijd heeft ons nog dichter bij elkaar gebracht.”

Erna glimlacht. “Het was niet altijd makkelijk. Er waren dagen dat we ruzie maakten uit pure frustratie. Maar uiteindelijk deden we het samen. Voor mama. Dat gaf ons kracht.”

Een levenseinde met liefde

In december 2022 werd de zorg thuis te zwaar. Hun moeder verhuisde eerst naar Heijendaal en niet veel later naar verpleeghuis Driegasthuizen. “Dat was een zware beslissing,” zegt Erna, “maar het kon niet anders. Ze had daar de zorg die ze nodig had, en wij konden eindelijk weer 'gewoon' onszelf zijn.”

In Driegasthuizen woonde hun moeder bijna een jaar maar ze wilde het liefste weer terug naar huis. “Het was fijn om te zien dat ze daar goed verzorgd werd,” zegt Gerda. “Het gaf ons de ruimte om haar te bezoeken zonder de stress van mantelzorg."

Op 2 december 2023 overleed hun moeder in alle rust. “Het was moeilijk, maar ook mooi,” zegt Ria. “Ze is gegaan zoals ze leefde: rustig, sterk en met liefde omringd.”

Een boodschap voor anderen

De zussen hopen dat hun verhaal anderen kan inspireren. “Mantelzorg is zwaar,” zegt Gerda. “Maar het is ook mooi. Het is oké om hulp te vragen. Je hoeft het niet alleen te doen.”

Erna benadrukt hoe waardevol een mantelzorgpauze was. “Het heeft ons gered. Het gaf ons de energie om door te gaan, om haar te blijven geven wat ze nodig had zonder zelf helemaal op te raken.”

Ria sluit af: “Het draait allemaal om liefde. Mantelzorgpauze geeft je de ruimte om die liefde te blijven voelen en te geven. Want dat is uiteindelijk waar het om gaat.”

 

Naar het overzicht